Kinderen waren we - spelende kinderen (2)

Na het schrijven van mijn vorige blogpost ontdekte ik het filmfragment: "Blijf er af!" een waarschuwing tegen landmijnen (Polygoon Bioscoopjournaal, 1 juli 1946) met in scène gezette acts van jongetjes die een waarschuwingsbord voor landmijnen negeren.

''Blijf er af'' een waarschuwing tegen landmijnen
Polygoon-Profilti (producent) / Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid (beheerder)
gelicenseerd onder Creative Commons - Naamsvermelding-Gelijk delen.

Hoeveel kinderen hebben destijds dit bioscoopjournaal gezien? En hoeveel kinderen waren er toen al spelende slachtoffer geworden van de "nog altijd loerende onzichtbare dood"? Daar heb ik (nog) geen antwoorden op gevonden. Het NIOD liet mij het volgende weten:

"Het is ons niet bekend hoeveel kinderen na de oorlog door ongelukken met mijnen om het leven zijn gekomen, noch hebben wij weet van een instantie die deze gegevens op nationaal niveau heeft verzameld. Mocht het u echter om het aantal ongelukken van een bepaalde plaats gaan, dan is er kans dat het gemeentelijke archief (van die plaats) u misschien kan helpen."

Nee, het gaat mij niet om het aantal ongelukken van een bepaalde plaats. Er hebben veel van dergelijke 'incidenten' plaatsgevonden - zoveel dat de Rijksvoorlichtingsdienst er in 1946 nog een waarschuwingsfilm voor maakte. En toch, in de (formele) geschiedschrijving is er weinig tot niets over terug te vinden. Dat is waar het mij om gaat: dat er nauwelijks informatie te vinden is over de spelende kinderen die slachtoffer werden van gevaarlijk oorlogstuig.
Wat ik zou willen is dat deze noodlottige 'incidenten' in perspectief geplaatst worden, dat het inzichtelijk wordt hoe "onrustbarend groot" het aantal jeugdigen was dat na de bevrijding spelend de dood vond. En... dat de geschiedenis van (een aantal van) deze 'vergeten kinderen' alsnog geschreven kan worden.

Tielsche Courant, 16 juni 1945

"Het was te erg."
Enkele van de droevige gebeurtenissen die beschreven zijn, heb ik inmiddels gelezen. Ik herken wat Theo Beckers schrijft in zijn artikel over 'De vergeten kinderen van de Spik en Maalbroek' (zie mijn vorige blogpost), dat het voor sommige nabestaanden nog steeds erg pijnlijk is om terug te denken aan deze 'incidenten' en om erover te praten.

Kevin van Go2War2 attendeerde mij op een ooggetuigenverslag van Jac van der Kolk over een drama dat op 11 juni 1945 plaatsvond op de Lingedijk in Tiel (gepubliceerd in Wegwezen! : een tijd van onderduiken en een tijd van evacueren 1942 - 1945). Dit persoonlijk verhaal is te lezen op de website van Go2War2 (en wees gewaarschuwd) - Van der Kolk is het zijn hele leven niet meer vergeten, het bleef op zijn netvlies gegrift.

[...] "het is 11 juni 1945, een uur of drie ’s middags. Ik sta nog wat te klussen in huis. Daar komt buiten op straat een stel kleuters aan. Allemaal van een jaar of vijf tot zeven..."(lees hier verder)

Ook Marie C. van Zeggelen schreef een gedicht over deze 'Zes dappere soldaatjes' (Bron: De Lingedijk : de geschiedenis van een oude straat in Tiel). De eerste dichtregels:

Zes dappere soldaatjes

Die stapten over ’t veld

Ze droegen vlag en wapens

De voorste was hun held!

[...]

Durf te vragen
Ik ben op zoek naar persoonlijke verhalen over kinderen die na de bevrijding (in 1945, of later) slachtoffer zijn geworden van gevaarlijk oorlogstuig. Een begin om tot een overzicht te komen, is gemaakt. Maar het gaat om veel meer kinderen dan deze 52 slachtoffertjes:

* 2 februari 1945 : 4 kinderen in Goirle (3 jongens, 1 meisje)
* 22 februari 1945: 1 jongen (16 jaar) in Riel

In Nijmegen waren er in korte tijd veel slachtoffertjes te betreuren:
* 13 maart 1945 : 1 jongen (5 jaar)
* 18 maart 1945 : 1 jongen (13 jaar)
* 19 maart 1945 : 3 jongens (8-14 jaar)
* 20 maart 1945 : 2 jongens (9 en 5 jaar)
* 3 april 1945 : 8 kinderen (uit drie gezinnen; 7 jongens, 1 meisje)

* 4 april 1945 : 3 jongens in Aalten (Spelend de dood in, Louis Veldhuis, 2011)
* 6 april 1945 : 10 kinderen in Doetinchem
* 11 juni 1945 : 6 jongetjes in Tiel (zie hierboven)
* midden juli 1945 : 2 jongens Kapel in ‘t Zand (artikel T. Beckers)
* 14 augustus 1945 : 2 jongens (12 jaar) in Maalbroek (artikel T. Beckers)
* 7 oktober 1945 : 9 jongens (8-14 jaar) in De Spik (artikel T. Beckers)
* ...

Ben jij bekend met een van de vele tragische 'incidenten' waarbij spelende kinderen om het leven kwamen? Laat een reactie achter onder dit bericht of stuur een mail naar marliesdevet[at]gmail.com. Alvast mijn hartelijk dank voor je hulp.

Waarom ik op zoek ben naar deze verhalen... Zie: Kinderen waren we - spelende kinderen (3).